Bật mí ý nghĩa đặc biệt của 18 vị La Hán trong Phật Giáo  

Theo như tương truyền thì Đức Phật vì muốn lưu truyền Phật pháp dưới hậu thế nên đã dặn dò 18 vị La Hán tiếp tục hộ pháp ở trần gian, phổ độ chúng sinh cũng như đoạn tuyệt với những phiền muộn tam giới. Vậy thì 18 vị La Hán này là ai? Ý nghĩa đằng sau những bức tượng này là gì? Hãy cùng Vật phẩm Phật giáo tìm hiểu kỹ hơn trong bài viết dưới đây.

I. Ý nghĩa của 18 tượng vị La Hán

1. La Hán Tọa Lộc

Hình ảnh tượng Tọa Lộc La Hán ngồi ung dung trên lưng hươu

La Hán Tọa Lộc (Pindola Bharadvaja) có xuất thân từ Bà-la-môn và là một trong những đại thần được trọng dụng của vua Ưu Điền. Tuy nhiên, vì niềm say mê tu hành nên ngài đã quyết tâm xuất gia và rời bỏ chốn sa hoa để lên núi tu tập. Sau khi đắc đạo thành chính quả, ngài đã cưỡi hươu nai về lại triều để khuyến hóa cho nhà vua vì thế mà tượng đã khắc họa hình ảnh ngài ngồi trên lưng hươu và có tên là La Hán Tọa Lộc.

2. La Hán Khánh Hỷ

Tượng La Hán Khánh Hỷ khắc họa tinh xảo với nụ cười phúc hậu

Theo như Pháp Trụ Ký thì Khánh Hỷ là vị La Hán thứ 2, có tên là Kanakavatsa hay Yết-nặc-ca-phược-sa. Trước khi xuất gia tu hành, ngài luôn ăn nói cẩn trọng, phép tắc và không khởi phát những suy nghĩ xấu xa nào. Vì thế mà với nụ cười phúc hậu được khắc họa khéo léo, ngài chính là hiện thân của việc giáo dục về cách đối nhân xử thế, tấm lòng từ bi và biết hướng thiện, nhắc nhở mọi người phải biết giữ miệng, thân không sa vào giận hờn hay thù hận trần gian.

3. La Hán Cử Bát

Cử Bát La Hán luôn cầm theo một cái bát sắt khi đi du hành khất thực đã được khắc họa tinh xảo từng chi tiết

La Hán Cử Bát (Kanaka Bharadvaja), một trong những đại đệ tử của Đức Phật, là vị La Hán thứ 3 theo Pháp Trụ Ký. Khi xuất gia tu hành, ngài cùng 600 vị A La Hán khác được giao phó phù trợ cho khu vực vùng Đông Thắng Thần Châu. Tượng được khắc họa là hình ảnh ngài mang theo bên mình một cái bát sắt nhằm du hành khất thực nhằm giáo huấn cho nhân gian về những khổ hạnh về chữ nhẫn đáng trân quý.

4. La Hán Thác Tháp

Hình ảnh Thác Tháp La Hán tay nâng Tháp Liên Hoa

La Hán Thác Tháp có tên là Subinda-một trong những người tu tâm khá nghiêm khắc và là vị La Hán thứ 4 theo Pháp Trụ Ký. Ngài rất nhiệt tình và thích giúp đỡ người khác nhưng lại khá ít nói. Đây cũng chính là hình ảnh mang ý nghĩa rằng giác ngộ là quá trình không cần đến miệng lưỡi mà tất cả nằm ở tâm. Tượng ngài khắc họa hình ảnh bản tháp thu nhỏ đặt trên tay, nâng ngang ngực. 

5. La Hán Tĩnh Tọa

Hình ảnh Tĩnh Tọa La Hán ngồi thiền tọa trên phiến đá lớn

La Hán Tĩnh Tọa có tên là Nakula (Nặc-cù-la) – vị La Hán thứ 5 và thường trú ẩn, tu tập ở Nam Thiệm Bộ Châu. Hình ảnh khắc họa trên tượng tái hiện lại khung cảnh ngài đang ngồi trên phiến đá và lưu truyền trong Phật pháp rằng ngài là vị La Hán thuộc cấp Sắt với lợi thế về sức mạnh vô song. Ngoài ra, nó còn có ý nghĩa biểu thị rằng trong con đường tu tập thì công phu thiền tọa cũng như trí tuệ, kiên trì bền bỉ là những yếu tố để định lực không thối chuyển.

6. La Hán Quá Giang

Vì rất thích tắm nên La Hán Quá Giang còn là hiện thân của sự thanh khiết, gột rửa ô uế trong tâm, sầu não trong lòng

La Hán Quá Giang (Bhadra) còn có tên gọi khác là Hiền vị ngài được hạ sanh dưới gốc cây Hiền. Theo như truyền thuyết thì khi sinh thời, ngài khá thích tắm và có thể tắm nhiều lần trong ngày. Vì thế mà hiện thân của ngài được khắc họa có ý nghĩa là sự trong sạch, thanh tẩy ô uế cũng như thức tỉnh tư duy. 

7. La Hán Kỵ Tượng

La Hán Kỵ Tượng ngồi bình thản trên lưng voi

La Hán Kỵ Tượng – Ca-lý-ca (Kalica) còn được biết đến là Phất Trần La Hán. Trước khi xuất gia, bắt đầu con đường tu tập thì ngài là người huấn luyện voi tài ba. Sau đó, khi thành chính quả thì Đức Phật đã giao phó La Hán Kỵ Tượng ở lại quê nhà để lưu truyền và ủng hộ Phật giáo. Ngài được khắc họa trên tượng là dáng ngồi trên lưng một con voi và thong dong, tự tại cầm sách.

8. La Hán Tiếu Sư

La Hán Tiếu Sư với vẻ mặt hung tợn đặt cạnh một con sư tử

Theo như truyền thuyết thì ngài là thợ săn trước khi tu hành, vì thế mà hình tượng của La Hán Tiếu Sư được khắc họa khá mạnh mẽ và có chút dữ tợn. Sau khi xuất gia thì ngài đã không ngừng nỗ lực và luôn có một con sư tử bên cạnh, do đó mà vị La Hán này có tên là Tiếu Sư.

9. La Hán Khai Tâm

Hình ảnh La Hán Khai Tâm vạch áo để lộ tâm Phật nhiệm màu

La Hán Khai Tâm (Jivaka) là một trong những Bà-la-môn lừng danh với thân hình một trượng sáu, từng chứng kiến sự nhiệm màu từ Đức Phật. Hình ảnh được khắc họa tinh xảo trên những bức tượng và ngài vạch áo ngực lộ rõ tâm Phật nhằm thể hiện được đức tin cao cả không đổi dời, đó cũng chính là chân lý sáng soi ngàn đời trong hành trình giáo huấn chúng tăng về đạo ngộ.

10. La Hán Thám Thủ

Tượng La Hán Thám Thủ với hình ảnh giơ hai tay lên đầu đặc trưng

La Hán Thám Thủ tên thật là Bác-thác-ca (Panthaka), tức là Đại lộ biên sanh (sanh bên đường) và là anh trai ruột của La Hán Kháng Môn. Mỗi khi đả tọa, ngài thường sẽ giơ tay lên đầu và thở một hơi dài. Vì thế mà ngài được khắc họa với hình ảnh hai bàn tay đưa lên một cách khoái chí, nó thể hiện sự giác ngộ cũng như tinh thông khi tu hành Phật pháp.

11. La Hán Trầm Tư

Tượng vị La Hán Trầm Tư với dung mạo tuấn tú, tay chồng lên cằm suy tư

Trước khi xuất gia tu hành thì ngài thường xuyên trêu ghẹo người khác nhưng sau khi được giác ngộ từ Đức Phật thì ngài đã trở nên khiêm trung, nhẫn nhịn, luôn tự tại, bình thản, không sân si với đời và tu hành một cách lặng lẽ. Chính vì thế mà được khen tặng danh hiệu La Hán Trầm Tư để nhắc nhở về sự kiên trì, nhẫn nhục khi muốn tu hành đắc đạo.

12. La Hán Khoái Nhĩ

Khoái Nhĩ La Hán nổi tiếng với tài biện luận bậc nhất

La Hán Khoái Nhĩ tên thật là Na-già-tê-na (Nagasena), trong tiếng Phạn có nghĩa là đội quân của rồng với sức mạnh siêu nhiên. Ngài có nhĩ căn thanh tịnh bậc nhất, vì thế mà tượng của ngài khắc họa hình ảnh ngoáy tai để nhắc nhở rằng con người hãy luôn biết cách lắng nghe nhằm cải thiện bản thân, thông tuệ hơn trong mọi việc. 

13. La Hán Bố Đại

Tượng Bố Đại La Hán mang túi, vươn tay như hiện thân của Bồ Tát Di Lặc

Vị La Hán này có tên là Angada, có thân hình mập mạp với chiếc bụng khá to cùng túi vải to luôn mang theo bên cạnh tương tự như Bồ Tát Di Lặc. Tương truyền rằng ngài có khả năng bắt rắn độc chuyên cắn người tại Ấn Độ sau đó bẻ toàn bộ răng chứa nọc độc rồi thả lên núi. Từ đó có thể thấy hình ảnh La Hán Bố Đại tượng trưng cho tấm lòng từ bi, độ lượng, giúp người giúp đời.

14. La Hán Ba Tiêu

Tượng La Hán Ba Tiêu thong dong ngồi trên phiến đá lớn

La Hán Ba Tiêu có tên thật là Phạt-na-bà-tư (Vanavàsin) được mẹ ông đặt khi nghe tiếng lá cây chuối ở hậu viện kêu sột soạt trong mưa. Ngoài ra, ngài có sở thích tu hành ở khu vực núi rừng thiên nhiên, đặc biệt là dưới những cây chuối. Chính vì thế mà ngài được khắc họa hình ảnh thiền với nét mặt thư thái, nhắm mắt trên phiến đá lớn.

15. La Hán Trường Mi

Tượng La Hán Trường Mi đặc trưng với bộ lông mày rậm dài rủ xuống

Ngài tên là A-thị-đa (Ajita) là người của phái Bà-la-môn nước Xá Vệ. Tương truyền rằng khi ngài sinh ra đã sở hữu cặp lông mày trắng dài sụp xuống như nhà sư ở kiếp trước. Sau hành trình tu tập cùng Đức Phật mà ngài đã trở thành La Hán, thường du hóa nơi trần gian và giúp đạo Phật ở Ấn Độ hưng thịnh.

16. La Hán Kháng Môn

La Hán Kháng Môn là em trai ruột của La Hán Thám Thủ

Vị La Hán này có tên là Chú-trà-bán-thác-ca (Culla Patka), chuyên tu tập ở khu vực núi Trì Trục. Sở dĩ ngài có Phật danh La Hán Kháng Môn là vì ngài có thái độ tu hành tốt, luôn cần cù nhẫn nại mặc dù vẫn thường xuyên có nhiều sai sót, hậu đậu. Tượng ngài được khắc họa bằng hình ảnh đang cầm cây gậy cùng chiếc chuông nhỏ, đây chính là những gì mà Đức Phật đã tặng ngài. Tiếng chuông này sẽ vang lên khi gia chủ muốn bố thí mà không cần phải gõ cửa.

17. La Hán Hàng Long

Hình ảnh bộ đôi La Hán Hàng Long và La Hán Phục Hổ mạnh mẽ, dũng mãnh

Ngài có tên thật là Nan-đề-mật-đa-la (Nandimitra) ra đời sau khi Đức Phật diệt độ khoảng 800 năm. Ngài được khắc họa với dáng vẻ khỏe mạnh, chân đạp trên rồng một cách dũng mãnh. Mặc dù đã được thiêu thân nhưng vị La Hán này vẫn không rời khỏi nước Sư Tử mà mãi ở lại nhân gian để hoằng hóa và phổ độ chúng sinh.

18. La Hán Phục Hổ

Tên thật của ngài là Đạt-ma-đa-la (Dharmatrata), thường tu hành trong núi Hạ Lan. Từ thuở nhỏ thì ngài đã mang duyên căn tu tập, thích thú khi chiêm ngưỡng 16 vị La Hán trong chùa. Nhờ vào lòng tín đạo và siêng năng của mình mà ngài đã được chỉ dạy từ đó trở thành thập lục La Hán. Tượng của ngài được khắc họa mạnh mẽ, cường tráng và dũng mãnh với hình ảnh ngồi trên lưng Hổ, thể hiện sức mạnh của Phật pháp.

II. Thứ tự sắp xếp của thập bát La Hán

Để có khu vực bài trí tượng của 18 vị La Hán đẹp thì bạn nên chia thành 2 dãy, mỗi dãy 9 tượng:

• Một bên là tượng của những vị La Hán miền Bắc, ngồi trên gốc cây hoặc tảng đá.
• Một bên là tượng của những vị La Hán miền Nam, thường cưỡi ngựa hoặc những con thú khác.

Trên đây là tổng hợp những thông tin về ý nghĩa của tượng 18 vị La Hán chi tiết nhất được Vật phẩm Phật giáo chia sẻ. Hy vọng rằng qua bài viết này, bạn sẽ có thêm nhiều kiến thức cũng như biết được cách sắp xếp phù hợp không chỉ giúp tránh tà ma mà còn mang đến nhiều may mắn, yên bình cho gia chủ.

Nam mô A di Đà Phật.