Thập Thiện Nghiệp – 10 điều Phật răn dạy ta làm người

Thập Thiện Nghiệp được xem là cội gốc của tất cả pháp lành thế gian và xuất thế gian. Tu Thập Thiện Nghiệp giúp chúng ta có cuộc sống an lạc, an nhàn trong hiện tại và cả đời sau. Vật Phẩm Phật Giáo xin được giới thiệu đến quý bạn đọc môn tu Thập Thiện Nghiệp qua bài viết dưới đây.  

Thập Thiện Nghiệp – Căn bản Phật quả

I. Định nghĩa Thập Thiện Nghiệp

Thập Thiện Nghiệp hay còn được gọi là Thập Thiện Giới, Thập Thiện Pháp tùy vào cách diễn đạt khác nhau theo các phương diện ứng dụng nói về nghiệp, giới luật hay pháp tu.

Mười nghiệp lành mang lại phúc đức

Thập Thiện Nghiệp là 10 điều lành. Nghiệp trong Thập Thiện Nghiệp có nghĩa là tạo ác, hành động. Nghiệp có thể chia ra thành lành, dữ hoặc không lành không dữ. Lành theo đạo Phật có nghĩa là lợi ích cho chúng sinh trong hiện tại cũng như trong tương lai. Dữ ngược lại nghĩa là có hại cho chúng sinh trong hiện tại cũng như trong tương lai.  

II. Chỗ phát khởi của mười nghiệp dữ và nghiệp lành 

Trong cuộc đời của mỗi người, những hành động chúng ta tạo ra đều có thể dẫn đến rất nhiều nghiệp. Nhưng nhìn chung, có thể phân ra mười loại nghiệp lành và mười loại nghiệp dữ. Những nghiệp này do ba nơi phát khởi sau: Thân (việc làm), Khẩu (lời nói), Ý (ý nghĩ).

1. Những loại nghiệp dữ

Nghiệp dữ chia ra làm ba loại như sau:

• Những nghiệp dữ về Thân có ba loại là: Sát sanh, trộm cắp, dâm dật.
• Những nghiệp dữ về Khẩu có bốn loại là: Nói dối, nói thêu dệt, nói lời hung ác, nói lưỡi hai chiều.
• Những nghiệp dữ về Ý có ba loại là: Tham lam, giận hờn, si mê.

Cộng tất cả những nghiệp về Thân, Khẩu, Ý sẽ có mười nghiệp dữ.

2. Những loại nghiệp lành

Nghiệp lành là những nghiệp làm ngược lại với nghiệp dữ. Có tất cả mười nghiệp lành được chia ra như sau:

– Về Thân có ba loại: Không sát sanh, không trộm cắp, không dâm dật.

– Về Khẩu có bốn loại: Không nói dối, không nói lời hung ác, không nói thêu dệt, không nói lưỡi hai chiều.

III. Ý nghĩa và giá trị mười nghiệp lành đem lại

1. Không sát sinh

Trên đời này không có gì vui mừng hơn việc được sống, cũng chẳng có ân huệ nào hơn ân huệ không hại mạng. Một con chim sắp bị cắt cổ nhổ lông khi được thả ra có thể nhảy nhót, bay lượn giữa khoảng trời rộng lớn hay một con cá sắp bị đánh vảy nếu được thả ra thì có thể vùng vẫy, bơi lội tự do giữa khoảng nước mênh mông thì hạnh phúc biết nhường nào. 

Hạnh làm phóng sanh

Vào thời khắc sinh tử mà thoát nạn bị giết hại chính là niềm hạnh phúc lớn lao của muôn loài. Do đó, không sát sanh mà phóng sanh là nghiệp lành đứng đầu trong Thập Thiện Nghiệp.

Phật dạy không sát sanh hay ăn thịt chúng sanh sẽ tránh việc phạm hai tội lớn sau đây:

• Tội giết hại các bực vị lai Phật vì Phật nói: “Tất cả chúng sinh đều là chư Phật vị lai”.
• Giết lộn, ăn lầm bà con, người thân nhiều đời, nhiều kiếp.

Trong kinh Bồ Tát giới có nói: “Tất cả lục đạo chúng sinh đều là họ hàng ta, cha mẹ ta đã chết đi rồi sanh lại trong nhiều đời nhiều kiếp”. Những người không sát sanh thì đời sống hiện tại sẽ mở rộng thêm lòng từ bi, nhân chánh để tu hành thành Phật cũng như nhận được mười pháp lành mà kinh Thập Thiện Nghiệp đạo có đề cập:

– Tất cả chúng sinh đều kính mến.

– Lòng từ bi mở rộng đối với tất cả chúng sinh .

– Trừ sạch thói quen giận hờn.

– Thân thể thường được khỏe mạnh.

– Tuổi thọ được lâu dài.

– Thường được Thiên thần hộ trợ.

– Ngủ ngon giấc và không chiêm bao giữ.

– Trừ hết các mối oán thù.

– Khỏi bị đọa vào ba đường ác.

– Sau khi chết, được sanh lên cõi Trời.

2. Không trộm cướp

Không trộm cướp nghĩa là không chiếm đoạt những vật không phải do bản thân sở hữu và người đó cũng không có ý định cho mình.

Ai cũng có quyền tư hữu. Mạng sống quý giá nhưng cuộc sống luôn phải đảm bảo đủ vật chất cần thiết như nhà cửa, áo quần…đảm bảo cho đời sống hiện tại và tương lai. Do đó, việc bị trộm cắp hết của cải, tài sản cũng sẽ gây ra đau khổ, buồn bã như bị mất đi một phần sinh mạng.

Của cãi có do phi nghĩa thường tiêu hao rất nhanh mà người trộm cướp còn bị người đời khinh bỉ, phỉ nhổ. Trong khi đó người không trộm cướp lòng dạ luôn được thảnh thơi, chẳng lo thù oán với ai, tinh thần luôn an lạc.

Người không trộm cắp mà còn làm hạnh bố thí thì theo kinh Thập Thiện Nghiệp sẽ được những pháp lành sau đây:

•  Tiền của có dư không bị nạn giặc giả cướp mất, chánh quyền tịch thâu, không bị nạn lụt trôi, lửa cháy và con cái phá tán.
•  Được nhiều người tin cậy.
•  Không bị lừa dối, gạt gẫm.
•  Xa gần đều khen ngợi lòng ngay thẳng của mình. 
•  Lòng được an ổn, không lo sợ vì sự tổn hại gì cả.
•  Khi chết rồi được sanh lên cõi Trời.

3. Không tà dục

Kinh Lăng Nghiêm có nói: “Lòng dâm không trừ, thì không thể ra khỏi trần lao”. Dâm dật chính là cái nhân sanh tử luân hồi. Nó chính là ma chướng ngăn cản bước đường tu giải thoát. Người xuất gia muốn chứng quả, thành đạo thì phải đoạn trừ dâm dật ở thân cũng như tâm.

Đối với người  tu tại gia thì Phật chỉ ngăn tà dâm. Theo đó, vợ chồng cưới hỏi chính thức chỉ cần không tà dâm, lăng chạ, ngoại tình…thì mới được ăn ở nhưng cũng phải có tiết độ.

Kinh Thập Thiện Nghiệp đạo có nói: Không tà dục và giữ được tịnh hạnh thì sẽ đạt được 4 điều lợi sau:

• Sáu căn (mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý) đều được vẹn toàn.
• Đoạn trừ hết những sự phiền não, quấy nhiễu.
• Không ai dám xâm phạm vợ chồng con cái.
• Được tiếng tốt, người đời khen ngợi.

4. Không nói dối

Không nói dối là nói sự thật, nghĩ gì nói đó, suy nghĩ và lời nói thống nhất với nhau. Nói dối để lừa phỉnh chơi làm cho mọi người xung quanh không còn tin vào những lời ta nói thật. Nói dối vì sợ hãi làm cho ta quen che giấu tội lỗi cũng như không biết sửa chữa lỗi lầm. Nói dối để thu lợi hay khoe khoang thì càng bị tội nặng. 

Thứ đắt giá nhất trên thế gian là lòng tin

Đối với những kẻ học Đạo mà nói dối rằng mình đã chứng quả Thánh hay đắc đạo để mọi người kính phục, sùng bái mình thì sẽ mắc tội đại vọng ngữ và bị đọa vào ba đường ác. Chỉ có nói dối để cứu khổ độ nguy cho người và vật thì mới không phạm tội. 

Theo kinh Thập Thiện Nghiệp đạo, người nói lời ngay thật mà không nói dối sẽ đạt được những lợi ích sau: 

• Miệng thường thơm sạch.
• Thế gian và nhâm, thiên đều kính yêu.
• Lời nói không lầm lộn và vui vẻ.
• Trí tuệ thù thắng, không ai hơn.
• Được hưởng lạc thú như ý nguyện và ba nghiệp đều sạch.

5. Không nói thêu dệt

Không nói thêu dệt nghĩa là không thêu hoa, dệt gấm để lung lạc lòng người, quyến rũ họ làm điều sai quấy. Những người hay nói lời thêu hoa là những kẻ có lòng dạ bất chính, lợi dụng người khác để trục lợi. Nếu còn tiếp tục như vậy, họ sẽ bị mọi người khinh rẻ và xa lánh.

Theo như kinh Thập Thiện Nghiệp đạo, những người không nói lời thêu dệt sẽ đạt được những lợi ích như:

• Được người trí thức yêu mến.
• Hay đáp được những câu hỏi khó khăn.
• Được làm người có uy đức, cao quý trong cõi nhân thiên.

6. Không nói lưỡi hai chiều

Không nói lưỡi hai chiều nghĩa là không đến bên này nói xấu bên kia, đến bên kia lại nói xấu bên này, làm cho đôi bên mâu thuẫn dẫn đến ác cảm, thù oán lẫn nhau. Người không nói lưỡi 2 chiều là người không có ác tâm, không nói những lời trái ngược để gây hiểu lầm giữa mọi người, làm cho kẻ thân thành thù, thù thành xa.

Phúc họa tại miệng – bài học từ Đức Phật 

 Theo như kinh Thập Thiện Nghiệp đạo, người không nói lưỡi hai chiều sẽ được những lợi ích sau:

• Bà con, dòng họ được luôn luôn sum họp.
• Tình bằng hữu của thiện tri thức được vững bền bất hoại.
• Đức tin bất hoại.
• Pháp hạnh bất hoại.

7. Không nói lời hung ác

Không nói lời hung ác là không nói ác độc, hung dữ, thô tục hay mắng nhiếc gây đau khổ cho người khác. Người không nói lời hung ác để bươi móc người khác là người chỉ nói những điều tốt đẹp, đạo đức, từ bi khiến ai nghe cũng hân hoan, kính trọng.

Theo như kinh Thập Thiện Nghiệp đạo, người không nói lời hung ác mà chỉ nói lời ôn hòa sẽ đạt được những công đức như sau:

• Nói lời nào cũng khôn khéo đúng lý và lợi ích.
• Nói điều gì, ai cũng nghe theo và tin cậy.
• Nói ra lời nào cũng không ai chỉ trích mà còn được mến yêu.

8. Không tham muốn

Ngũ dục là năm sự ham muốn mà nhiều người thường mắc phải là tiền của, sắc đẹp, danh vọng, ăn uống và ngủ nghỉ. Ngũ trần dục lạc ấy vui ít mà khổ nhiều. Tham tiền thì đày đọa thân sống, tham sắc thì tốn tiền mất sức, tham danh vọng thì lao tâm khổ trí, tham ăn uống thì hại thân, tham ngủ nghỉ thì trí não đần độn, tối tăm. 

Ngũ dục chính là nguyên nhân ràng buộc kiếp người vào vòng sanh tử, Luân hồi và sa đọa. Người không tham muốn là người biết tu hành Thiểu Dục và Tri Túc. Thiểu Dục là muốn ít còn Tri Túc là biết đủ. Theo như kinh Thập Thiện Nghiệp đạo, người không tham muốn sẽ đạt được những điều tốt đẹp sau:

• Ba nghiệp (thân, khẩu, ý) được tự tại, vì nhân các căn đều đầy đủ.
• Của cải không mất mát, hay bị cướp giật.
• Phúc đức tự tại.
• Những sự tốt đẹp sẽ đến với mình, mặc dù mình không mong ước. 

9. Không giận hờn

Không giận hờn là giữ được bình tĩnh, nhu hòa trước cảnh trái ý nghịch lòng. Giận hờn là thói xấu tai hại bởi nó như một ngọn lửa dữ không ngừng thiêu đốt mình và những người xung quanh. 

Trong Kinh Phật có câu: “Một niệm giận hờn nổi lên, thì trăm, nghìn cửa nghiệp chướng đều mở. Lửa tức giận một phen phát ra, liền đốt tất cả rừng công đức”.

Tâm nóng giận chính là liều thuốc độc nhất đối với bản thân

Theo như kinh Thập Thiện Nghiệp đạo, người nào không giận hờn thì sẽ nhận được tám món tâm pháp như sau:

• Không tâm khổ não. 
• Không tâm giận hờn.
• Không tâm tranh giành.
• Tâm nhu hòa ngay thẳng.
• Tâm từ bi như Phật. 
• Thường làm lợi ích yên ổn cho các chúng sanh. 
• Thân tướng trang nghiêm, chúng sinh đều tôn kính.
• Có đức nhẫn nhục, được mau sanh lên cõi Phạm Thiên.

10. Không si mê

Không si mê là biết phán đoán đúng đắn, nhận định rõ ràng, không tin vào những lời mê tín dị đoan. Người không si mê là người có trí huệ, tin có nhân quả Luân hồi, thường tu hạnh Bát nhã và tiến mãi trên con đường giải thoát. 

Theo kinh Thập Thiện Nghiệp đạo, người không si mê, thì thành tựu được 10 pháp công đức sau đây:

• Được ý vui chơn thiện và bạn chơn thiện.
• Tin sâu nhân quả, thà bỏ thân mạng chớ không làm ác.
• Chỉ quy y Phật, chứ không quy y thiên thần và ngoại đạo.
• Tâm sanh ngay thẳng, chánh kiến.
• Sanh lên cõi trời, khỏi bị đọa vào ba đường ác.
• Phúc huệ không lường, thường tăng lên mãi.
• Dứt hẳn đường tà, chăm tu đạo chánh.
• Không lòng chấp ngã, bỏ hết ác nghiệp.
• Yên ở vào nơi chánh kiến.
• Khỏi bị nạn dữ.

IV. Cách khắc phục thập nghiệp dữ

Nghiệp dữ giống như cỏ, nghiệp lành giống như lúa mà cỏ thì thường làm chướng ngại lúa. Do đó muốn lúa tốt thì phải nhổ sạch cỏ. Cũng giống như muốn được nghiệp lành thì phải dứt hẳn mười nghiệp dữ. Chỉ cần mỗi ngày phát triển mười nghiệp lành thì sẽ dần hàng phục mười nghiệp dữ và đạt được bốn lợi ích sau:    

1. Cải tạo thân tâm

Thân tâm con người thường bị nghiệp lực chi phối và chỉ có thực hành theo mười nghiệp lành mới hoán cải thân tâm trở nên tốt đẹp. Chẳng hạn như không sát sanh mà phóng sanh thì lòng hung ác sẽ chuyển thành từ bi, thù oán sẽ trở thành ân nghĩa.

Cải tạo nhân tâm – Trải nghiệm hạnh phúc theo lời Phật dạy

2. Cải tạo lại hoàn cảnh

Hoàn cảnh như tấm gương lớn phản ánh tất cả những hành động, đời sống của chúng ta. Nếu ta làm việc lành, giúp ích cho đồng loại thì hoàn cảnh của chúng ta sẽ trở nên tốt đẹp hơn. Hay khi ta không giận hờn mà tu hạnh nhẫn nhục thì hoàn cảnh sẽ chỉ có sự tương thân tương ái. 

3. Chánh nhân Thiên giới

Tu Thập Thiện Nghiệp là gieo nhân tốt để đời sau gặt được kết quả đẹp đẽ, là sanh lên cõi Trời, hưởng được phước lạc đầy đủ.

4. Căn bản Phật quả

Các vị hiền thánh thoát khỏi sanh tử, chứng quả vô thường đều lấy mười nghiệp thiện làm căn bản vì mười thiện nghiệp có công năng ngăn các hành vi độc ác, làm cho ba nghiệp (Thân, Khẩu, Ý) được thanh tịnh, con người mới thoát ly sanh tử, chứng quả Niết Bàn. Nếu đem mười thiện nghiệp hồi hướng chúng sanh thì sẽ được Phật quả.

Trên đây Vật Phẩm Phật Giáo xin cung cấp đến quý bạn đọc thông tin về Thập Thiện Nghiệp. Tu Thập Thiện Nghiệp sẽ giúp thân tâm ta được cải thiện đẹp đẽ hơn, tránh khỏi ọa lạc chốn tam đồ, hưởng được phước báo cõi Nhân, Thiên và Niết Bàn.

Vật phẩm Phật giáo chuyên cung cấp những ấn phẩm Phật giáo và các sản phẩm tâm linh với mong muốn phục vụ những người có nhu cầu tại Việt Nam. Nếu muốn tìm hiểu thêm về Thập Thiện Nghiệp, mời quý bạn đọc liên hệ với chúng tôi qua website vatphamphatgiao.com để được trao đổi và hướng dẫn chi tiết nhất. 

Nam mô A Di Đà Phật!