“Cửu huyền thất tổ” là cụm từ xuất hiện thường xuyên trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người dân Việt Nam. Tuy nhiên, các chuyên gia lý giải cụm từ này với rất nhiều nghĩa khác nhau khiến nhiều người còn hoang mang về chúng. Bài viết bên dưới, Vật phẩm Phật giáo sẽ giúp bạn giải thích chi tiết về ý nghĩa của bốn chữ cái này.

I. Cửu huyền thất tổ là gì?

Hiện nay, vẫn chưa có lý giải chính xác nào về cụm từ “Cửu huyền thất tổ” nhưng chúng được hiểu nôm na là thờ 9 đời và 7 ông tổ.

Cửu huyền có nghĩa là 9 đời hay 9 thế hệ, bao gồm: cao – tằng – tổ – cha – mình – con – cháu – chắt – chút.
Thất tổ có nghĩa là 7 đời tổ: phụ (cha) – tổ (ông nội) – tằng (ông cố, cụ) – cao (ông sơ) – thái – (ông sờ) – huyền (tổ đời thứ 5) – hiền (tổ đời thứ 6).

II. Cụm từ “Cửu huyền thất tổ” có ý nghĩa gì?

Cửu huyền thất tổ mang ý nghĩa thể hiện lòng thành kính của con cháu đối với bậc tổ tiên và tiền nhân, người đã có công nuôi dưỡng, dạy dỗ con cháu thành người qua nhiều thế hệ. Đây là một trong những nét đẹp văn hóa truyền thống mang ý nghĩa “Uống nước nhớ nguồn” của người dân Việt Nam.

Về mặt phong thủy, tranh Cửu huyền thất tổ là một món vật quý báu mang lại nhiều tài lộc và may mắn cho gia đình.

Xem thêm các bài viết liên quan đến kiến thức Phật giáo liên quan khác:

III. Các loại Cửu huyền thất tổ

1. Bài vị Cửu huyền thất tổ

Đây là một nét đẹp văn hóa tâm linh của dân tộc Việt Nam với thiết kế tỉ mỉ, tinh xảo đến từng chi tiết nhỏ.

Ưu điểm của bài vị này là gọn, bền và có thể đặt cố định ở những nơi thờ có chân đế. Hơn nữa, vì thiết kế bài vị có kích thước không quá to nên thích hợp với mọi kích cỡ bàn thờ.

2. Tranh thờ Cửu huyền thất tổ

Tranh thờ Cửu huyền thất tổ đặt trên bàn thờ sẽ tùy theo nhu cầu của gia chủ mà nó sẽ được thiết kế kích thước lớn hoặc nhỏ. Thông thường, loại tranh này cần phải có thêm chân đế để kê thẳng đứng.

Ưu điểm của tranh Cửu huyền thất tổ là có phong cách thiết kế và hoạ tiết rất đa dạng, hơn nữa giá thành lại rẻ.

Tranh thờ Cửu huyền thất tổ

3. Liễn thờ Cửu huyền thất tổ

Liễn thờ Cửu huyền thất tổ là loại tranh có giá thành cao hơn so với hai loại kể trên. Nó thường được đặt ở chính giữa bàn thờ. Ưu điểm của loại tranh này có thiết kế đẹp, là điểm nổi bật của không gian thờ cúng.

IV. Thờ cúng Cửu huyền thất tổ như thế nào là đúng cách?

Mỗi gia đình người Việt đều sẽ có mỗi cách thờ cúng Cửu huyền thất tổ khác nhau. Có người cho rằng “âm dương phù trợ”, câu này có nghĩa là nếu hiện tại gia chủ thờ cúng tổ tiên cẩn thận thì con cháu sau này sẽ được hưởng phúc phần và được ông bà tổ tiên phù hộ.

Nhiều người cho rằng việc thờ cúng Cửu huyền thất tổ là nên làm khi cha mẹ còn sống. Tuy nhiên, một số khác thì lại không đồng ý với suy nghĩ này vì Cửu huyền là bao gồm cả việc thờ cha mẹ. Do đó, nếu họ còn sống mà thờ cúng thì cũng giống như đang trù ẻo cho họ chết sớm.

Ngoài ra, cũng có một số gia đình kiêng kỵ không treo tranh Cửu huyền thất tổ, nhưng đây là quan niệm tâm linh hoàn toàn sai lệch. Thờ cúng Cửu huyền thất tổ là cách để con chau bày tỏ lòng biết ơn thành kính với những người đã khuất, đồng thời nhắc nhở họ luôn ghi nhớ công ơn, luôn hiếu thuận với ông bà, cha mẹ.

V. Nên thờ cúng tổ tiên đến đời thứ mấy thì dừng lại?

Theo phong tục thờ cúng truyền thống của người Việt, con trai trưởng là người phải thờ cúng ông bà, tổ tiên. Còn đối với những anh em có chung dòng máu, khi đã lập gia đình thì tách riêng thành gia đình cá thể nên việc thờ cũng cũng được giản lược. Họ không bắt buộc phải thờ cúng thêm nhiều thế hệ trước mà chỉ thờ ông bà hoặc cha mẹ.

Đối với những người thờ chính trong gia đình thì sẽ thờ cúng nhiều thế hệ. Thế hệ con cái thờ cha mẹ được gọi là thờ 1 đời, cháu thờ ông bà gọi là thờ 2 đời, cháu chắt thờ ông bà cố gọi là thờ 3 đời và thế hệ cháu sơ thơ ông bà được gọi là thờ 4 đời.

Theo phong tục cổ xưa, việc thờ cúng ông bà tổ tiên thì chỉ cần thờ đến đời thứ 5 là có thể dừng lại. Tuy nhiên, ngày nay xã hội phát triển, các chuẩn mực của gia đình cũ cũng dần bị thay thế nên việc thờ cúng ông bà tổ tiên cũng chỉ tới đời thứ 3 là dừng lại.

VI. Cách lập bàn thờ Cửu huyền thất tổ

Lập bàn thờ Cửu huyền thất tổ cũng chính là lập bàn thờ gia tiên, công đoạn này đòi hỏi phải trải qua nhiều bước nên gia chủ cần phải thực hiện cẩn thận, tỉ mỉ từng chi tiết nhỏ.

Đầu tiên, gia chủ cần phải chuẩn bị đầy đủ những vật phẩm cần thiết cho việc thờ cúng Cửu huyền thất tổ, bao gồm: bát hương, bình hoa, kỷ nước, đèn dầu, mâm bồng đựng trái cây. Ngoài ra, gia chủ cũng có thể bố trí thêm một số vật phẩm khác như chân nến, bộ ấm chén trà, nậm rượu, đũa thờ,…

Trước khi đặt những vật phẩm này lên bàn thờ thì gia chủ cần phải tẩy uế sạch sẽ để thể hiện lòng thành kính. Trong quá trình thực hiện, cần ghi nhớ một số lưu ý sau:

Dùng rượu trắng pha chung với gừng để lau chùi, tẩy uế đồ thờ cúng rồi phơi khô tự nhiên
Khi bốc bát hương, gia chủ cần thực hiện theo các bước đã được quy định trong nguyên tắc thờ cúng
Sau khi bốc bát hương, gia chủ tiến hành cúng lễ và đọc bài văn khấn, sau cùng là thắp nhang để an vị bàn thờ
Đợi đến khi hết tuần nhang thì gia chủ mới có thể hạ hết những đồ cúng xuống và mang chia cho những thành viên trong gia đình. Lưu ý là không được mang cho người ngoài vì như vậy có thể sẽ thất thoát tài lộc.

VII. Một mâm cơm cúng Cửu huyền thất tổ đầy đủ gồm những gì?

Mâm cơm cúng Cửu huyền thất tổ sẽ tùy thuộc vào từng vùng miền khác nhau mà sẽ bao gồm những món ăn khác nhau. Dưới đây là mâm cúng đầy đủ của ba vùng miền Việt Nam:

Miền Bắc: mâm cúng sẽ bao gồm những món sau: cơm trắng, xôi vò hoặc xôi gấc, miếng xào lòng gà, chân giò hầm măng, giò chả, nem rán, gà luộc, thịt quay, nộm, rau xào.
Miền Trung: gồm các món ăn sau: xôi lạc, thịt luộc hoặc gà luộc, thịt kho tiêu, canh xương hầm rau củ, cá thu kho cơm, rau xào.
Miền Nam: gồm các món ăn phổ biến như thịt kho tàu, thịt ba chỉ luộc, giò heo hầm măng hoặc đu đủ, món xào.

Việc chuẩn bị một mâm cúng Cửu huyền thất tổ sẽ không chú trọng vào hình thức “mâm cao cỗ đầy” mà cần quan tâm đến nội dung, đó là tấm lòng thành kính của con cháu gửi đến ông bà tổ tiên.

Mâm cúng Cửu huyền thất tổ

VIII. Bài văn kinh cúng Cửu huyền thất tổ

Gia chủ cần phải ăn mặc chỉnh tề trước khi thắp hương cúng Cửu huyền thất tổ. Sau đó thắp đèn, đốt hương rồi đừng thẳng trước bài vị của ông bà vái lạy 3 cái, đưa tay lên trán và đọc bài văn kinh Cửu huyền thất tổ.

“Hôm nay là ngày… tháng… năm…

(Chúng) con tên là…, …. tuổi, ngụ tại địa chỉ…

Được ngày lành tháng tốt, (chúng) con thành tâm kính thỉnh Cửu huyền thất tổ, nội ngoại tông thân, đồng lai lâm tọa vị, chứng minh lòng thành của con cháu.

Kính mong Cửu huyền thất tổ anh linh, phù hộ độ trì cho (chúng) con và gia đình được bình an, mạnh khỏe, bệnh tật tiêu trừ, tai qua nạn khỏi, công việc làm ăn được thuận lợi, may mắn.

(Chúng) con thành tâm kính thỉnh và hết sức biết ơn cao cả của Cửu huyền thất tổ và nội ngoại tông thân.

Kính thỉnh!”

Sau khi đã đọc xong bài văn kinh, gia chủ tiếp tục vái lạy thêm 3 cái rồi mới cắm nhang vào bát hương và thay bát nước lạnh bằng nước trà.

Những thành viên khác trong nhà cũng sẽ cùng quỳ xuống lạy 4 lạy, sau đó đứng dậy vái 3 cái. Như vậy, lễ an vị đã hoàn thành.

IX. Một số điểm cần lưu ý khi đặt bài vị Cửu huyền thất tổ

Bài vị Cửu huyền thất tổ giữ vai trò cực kỳ quan trọng trong Cửu huyền thất tổ tâm linh. Do đó, khi đặt bài vị, để hạn chế mặc phải những điều tối kỵ thì gia chủ cần lưu ý một số điểm cơ bản sau:

Không nên đặt tranh Cửu huyền thất tổ trong hộp kín hoặc lồng kính hay đè nén bài vị bằng vật gì đó
Không nên đặt bài vị ở dưới chân Phật, thay vào đó hãy đặt lệch sang một bên hoặc ở phía dưới
Nếu gia chủ có đặt bàn thờ gia tiên và Phật thì nên đặt bài vị Cửu huyền thất tổ ở nơi có vị trí thấp hơn so với Phật
Khi lập bàn thờ, gia chủ cần đảm bảo vệ sinh sạch sẽ, phải thường xuyên lau chùi để thể hiện sự tôn trọng và tôn nghiêm của không gian thờ cúng
Khi đặt đồ cúng lên bàn thờ, gia chủ phải cẩn trọng lựa chọn những vật phẩm tươi ngon như hoa tươi, trái cây tươi,… và phải thường xuyên thay rượu, nước

Bài vị Cửu huyền thất tổ

Bài viết trên đây, Vật phẩm Phật giáo đã chia sẻ chi tiết về những thông tin liên quan đến cửu huyền thất tổ là gì? Hy vọng với những chia sẻ hữu ích ở trên, quý gia chủ sẽ có thể thờ cúng một cách đúng đắng để thể hiện lòng thành kính của mình đối với ông bà tổ tiên.

Nam Mô A Di Đà Phật.

Xem thêm: