Chùa Phật Cô Đơn là tên gọi mà dân gian đặt cho và thường xuyên sử dụng từ đó trở thành một thói quen. Ngôi chùa này có địa chỉ tại ấp 1, xã Lê Minh Xuân, huyện Bình Chánh, cách trung tâm TP. HCM 30km về hướng Tây Nam. Trong bài viết dưới đây, Vật Phẩm Phật Giáo sẽ cung cấp những thông tin chi tiết hơn về ngôi chùa này cho bạn đọc tham khảo.

I. Nguồn gốc của tên Phật cô đơn

Chùa Phật cô đơn là tên gọi mà người dân địa phương và các phật tử dùng để gọi chùa “Bát Bửu Phật Đài”. Để có thể tôn tạo ngôi Tam bảo làm nơi nương tựa tâm linh cho người dân noi gương đạo đức sống yên ổn, cư sĩ Lê Chí Bình đã phát tâm cúng dường khu đất rộng khoảng 30 héc-ta của gia đình, tiến hành kiến tạo ngôi chùa Thanh Tâm bên kênh Cầu Xáng. Chùa được hoàn thành và an vị Phật vào ngày 12 tháng 7 năm 1956. Vào thời điểm đó, một nhánh cây bồ đề được chiết gốc từ đại thọ bồ-đề ở Benares, Ấn Độ – nơi mà Đức Thế Tôn tọa thiền để nhắc nhở thập phương về nguồn gốc của đạo thiêng.

Mặc dù có tôn tạo đơn sơ, nhưng ngôi chùa Thanh Tâm này mang theo tâm nguyện của những vị sáng lập “nhắc nhở cho lòng người luôn trong sạch mỗi khi vào chùa cúng bái”.

Tìm lại tư liệu xưa, với nguồn năng lượng thiện lành của tâm nguyện kiến tạo đất Phật, nơi này đã ứng hiện nhiều sự mầu nhiệm ngoài sức tưởng tượng của con người bình thường. Lòng người yên ổn mặc dù vùng đất này trải qua bao phen binh lửa khốc liệt, nguy nan trong chiến tranh giành lại nền độc lập của dân tộc, thống nhất và hòa bình nước nhà.

Chùa Thanh Tâm bắt đầu khởi công xây dựng năm 1955 và hoàn thành năm 1956. Bát Bửu Phật Đài cũng được tôn tạo vào năm 1959 và hoàn thành vào năm 1961. Phật đài có kiến trúc hình bát giác với chiều cao 3m. Trên đài, tôn trí tượng Đức Phật Thích Ca cao 7m, trọng lượng khoảng 4 tấn do Hội Phật học Nam Việt chủ trương tôn tạo, dưới sự tùy hỷ hiến cúng của cư sĩ Hội trưởng Chánh Trí Mai Thọ Truyền.

Thực tế, việc cung thỉnh tôn tượng Đức Phật từ chùa Xá Lợi về Cầu Xáng (Đức Hòa) trong điều kiện bấy giờ là vô cùng khó khăn. Chư vị tôn đức và cư sĩ lúc đó đã nhiều lần tổ chức các buổi cầu nguyện, chuyên tâm trì tụng kinh Pháp hoa trong thời khoảng thời gian dài và nhờ năng lực hộ trì đó, nhiều điều tốt lành huyền diệu đã xuất hiện, vượt qua mọi trở ngại để đạt được thành tựu tốt đẹp. Lễ an vị Phật được tổ chức từ ngày 22 đến 25- 8-1961 đúng vào mùa Vu lan – Báo hiếu năm Tân Sửu trong sự hân hoan, háo hức của đông đảo Tăng Ni, Phật tử.

Trải qua những năm tháng trong chiến tranh, bị bom đạn tàn phá nặng nề, chùa Thanh Tâm cũng đã bị thiêu rụi tuy nhiên kim thân Đức Phật lộ thiên vẫn sừng sững ở đó. Dân cư di tản, nơi đây không còn một bóng người, chỉ duy Đức Phật vẫn an nhiên tại nơi này. Chính vì điều này, Bát Bửu Phật Đài được người dân và các đoàn thanh niên xung phong đến đây lao động công ích vào năm 1976 truyền tai nhau là chùa “Phật Cô Đơn” nghĩa là Đức Phật đứng một mình giữa đồng không hoang vắng.

Sau khi hòa bình được lập lại trên đất nước ta, Bát Bửu Phật Đài dần trở thành nơi được người dân không chỉ tại thành phố mà cả các tỉnh thành lân cận đến lễ bái, cầu nguyện những điều tốt lành trong cuộc sống.

Xem thêm các bài viết liên quan đến kiến thức Phật giáo liên quan khác:

II. Ai là người tạo tác nên tượng Phật cô đơn?

Tượng Phật cô đơn được cho là do điêu khắc gia – giáo sư Trương Đình Ý tạc bằng xi măng và thạch cao

Có nhiều nguồn thông tin nói về xuất xứ của bức tượng Phật (cô đơn) trên Bát Bửu Phật. Theo tư liệu từ chùa Xá Lợi thì: Ban đầu khi khởi công xây chùa Xá Lợi, bức tượng được giáo sư Trương Đình Ý tạc bằng xi măng và thạch cao. Tuy nhiên, pho tượng đúc xong có kích thước quá lớn không đưa lên chính điện trên lầu được, nên đã nhượng lại cho chùa khác (nay là tượng Phật cô đơn ở huyện Bình Chánh, TPHCM).

Tuy nhiên, ông Võ Văn Tường, trong “Chùa Việt Nam – xưa và nay”, cũng xác định rằng bức tượng này được đúc cho chùa Xá Lợi, nhưng ông cho rằng người tạc tượng là điêu khắc gia Nguyễn Thanh Thu. Nguyễn Thanh Thu là điêu khắc gia nổi tiếng với bức tượng Thương tiếc được đặt tại Nghĩa trang Quân đội VNCH cùng nhiều tác phẩm điêu khắc khác có chủ đề tương tự, tuy nhiên ông không được biết đến như một người tạo tác tượng Phật. Trong khi đó, ông Trương Đình Ý nổi tiếng với rất nhiều bức tượng Phật khắp nơi trên cả nước và nổi bật hơn cả là tượng Phật nằm trên núi Tà Cú.

Trong một tài liệu chuyên môn, ông Trương Đình Vĩnh Lân (con ruột của điêu khắc gia Trương Đình Ý, hiện ở Hoa Kỳ) đã viết về lời dạy của cha mình như sau: “Tâm của người điêu khắc với tượng là một”. Theo ông Lân, cha ông từng dạy về việc điêu khắc Phật tượng làm sao cho rõ 32 tướng hảo cùng 80 tùy hình phụ để khắc họa nét tướng với cấu trúc chính xác nhân hình học.

Có lẽ chính vì điêu khắc tượng với thân tâm thanh tịnh cùng với tay nghề điêu luyện nên hơn 50 công trình của ông ở các ngôi chùa như: Ấn Quang, Xá Lợi, Phật Cô Đơn hay tượng Phật ở chùa Đại Giác ở Vũng Tàu, chùa Hồng Ân ở Huế… đều gần như giống nhau và đạt đến nét “điêu khắc thuần tịnh”.

III. Kiến trúc chùa Phật Cô Đơn

Mặc dù trải qua nhiều lần tu sửa nhưng kiến trúc chùa Phật Cô Đơn vẫn còn nguyên nét đẹp hoang sơ, cổ kính vốn có

Về tổng kiến trúc, chùa được xây dựng trên khu đất rộng lớn với diện tích hơn 30ha. Chính vì vậy, tất cả không gian trong chùa cũng như các khu điện thờ đều vô cùng khang trang, thoáng mát và rộng rãi.

Mặc dù Chùa Phật Cô đơn ngày nay đã được tu sửa nhiều lần tuy nhiên kiến trúc vẫn mang đậm nét nguyên sơ, cổ kính vốn có của những ngôi chùa cổ ở Việt Nam.

Cổng Tam Quan là địa điểm đầu tiên mà bạn sẽ nhìn thấy sau khi băng qua cánh rừng bạch đàn. Cổng Tam Quan của chùa được xây dựng rất cao, to và không kém phần trang nghiêm với những đường trạm trổ uốn lượn tinh xảo và đẹp mắt.

Khuôn viên chính của chùa được xây dựng trên diện tích khoảng 5 héc ta và đây cũng là nơi trưng bày và thờ rất nhiều tượng phật khác nhau.

Sau khi đi qua khu khuôn viên của chùa, du khách sẽ di chuyển vào bên trong chánh điện. Nơi đây thờ tụng tượng phật Di Đà và kế bên là tượng phật Tiêu Diện cùng thần Hộ Pháp. Tiếp theo là các khu điện thờ những tượng phật như bồ tát Chuẩn Đề, phật Quán Thế Âm Bồ Tát, cũng như rất nhiều những pho tượng phật khác được chạm khắc vô cùng tinh xảo và đẹp mắt.

Khi rời khỏi khu chánh điện, phía bên cạnh tượng Phật Cô Đơn, bạn sẽ nhìn thấy một điện thờ Đức Thánh Quan Công. Tiếp theo đó là điện thờ vị tổ sư Thích Thiện Bổn, đền thờ ông Hổ….

Hy vọng rằng với những thông tin về chùa Phật Cô Đơn mà Vật Phẩm Phật Giáo chia sẻ ở trên sẽ giúp bạn hiểu hơn về nguồn gốc tên gọi cũng như kiến trúc của ngôi chùa.

Vật Phẩm Phật Giáo tuân theo truyền thống của Phật Giáo, cung cấp những tài liệu, kiến thức Phật giáo phi lợi nhuận, hy vọng sẽ hữu ích với quý bạn đọc.

Nam Mô A Di Đà Phật!

Xem thêm: